طراحی شبکه ارتباطی توسعه صادرات شرکت‌های دانش بنیان کشور

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، صادرات محصولات فناورانه یکی از مهمترین اقدامات در هر کشور است. پیداکردن راهکار‌های حل مشکلات صادرات از دغدغه‌های محققان بوده و بنیاد ملی علم ایران هم از طرح‌های تحقیقاتی در این زمینه حمایت می‌کند.

«طراحی شبکه ارتباطی توسعه صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان کشور» عنوان طرح پژوهشی‌امیر ذاکری عضو هیئت‌علمی دانشگاه علم و صنعت ایران است که با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.

ذاکری با مدرک دکتری تخصصی مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی‌امیرکبیر درباره این طرح توضیح داد: امروزه حضور در بازار‌های بین‌المللی دیگر محدود به شرکت‌های بزرگ چندملیتی نیست و شرکت‌های کوچک و متوسط نیز به اشکال مختلف در بازار‌های جهانی حضور دارند. مدل حضور شرکت‌ها نیز فراتر از صادرات مستقیم محصول نهایی است و شامل مدل‌های متنوعی نظیر پیمانکاری و قطعه‌سازی، تولید مشارکتی، لیسانس، تأسیس شعب، خریداری یا تأسیس شرکت‌های محلی نیز می‌شود.

وی افزود: در این میان شرکت‌های کوچک و متوسط به سبب محدودیت در منابع داخلی برای سرمایه‌گذاری در خارج و کسب دانش مورد نیاز برای مدیریت کسب‌وکار بین‌الملل خود، نیاز دارند تا با همکاری و شبکه‌سازی مسیر بین‌المللی شدن را طی کنند. دولت نیز برای توانمندسازی و شبکه‌سازی این شرکت‌ها برنامه‌های حمایتی مختلفی طراحی و اجرا می‌کند.

این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: در کشور ما رشد شرکت‌های دانش‌بنیان در سالیان گذشته مورد حمایت سیاستگذاران نیز قرار گرفته است و اکنون شاهد حضور نمونه‌هایی از شرکت‌های دانش‌بنیان کشور در بازار‌های جهانی هستیم که صادرکننده محصولات‌ هایتک هستند.

وی ادامه داد: خوشبختانه به تدریج فضای جدیدی در صادرات کشور شکل گرفته است که متفاوت از صادرات فراورده‌های زیرزمینی مانند نفت و مواد معدنی یا حتی محصولات با فراوری کم مانند پتروشیمی است. اما این نکته را نباید فراموش کرد که حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار‌های جهانی نیازمند اتخاذ راهکار‌های مناسب است و پیچیدگی محصولات و بازار‌های جهانی در حوزه‌های با فناوری بالا حکم می‌کند شرکت‌ها برای انتخاب بازار‌های هدف و یافتن شرکای مناسب و تعیین نوع حضور مناسب تلاش بیشتری بکنند.

ذاکری تصریح کرد: از سوی دیگر، تحریم‌های ظالمانه غرب به رهبری آمریکا محدودیت‌های متعددی را پیش‌روی اقتصاد و کسب‌وکار‌های کشور ایجاد کرده و از جمله تعاملات بین‌المللی شرکت‌ها را با دشواری‌هایی مواجه کرده است. این در حالی است که کسب‌وکار بین‌الملل شرکت‌های دانش‌بنیان دارای اهمیت فوق‌العاده در توسعه و رقابت‌پذیری و به‌طور کلی موفقیت این شرکت‌هاست.

وی ادامه داد: بدیهی است هرچند شدت و ضعف تحریم در دوره‌های مختلف بعد از انقلاب اسلامی متفاوت بوده است، ولی اصل و کلیت آن تبدیل به واقعیتی در فضای اقتصادی کشور ما شده است؛ اتفاقاً وقتی که ساختار‌ها و نهاد‌های کشور تحریم شده خود را با شرایط جدید پس از تحریم تطبیق دهند، تحریم اثربخشی خود را به‌تدریج از دست می‌دهد. با کاهش اثرات مورد انتظار از تحریم، تمایل کشور تحریم‌کننده به پذیرش هزینه‌های طراحی، اجرا و پایش تحریم کاهش پیدا می‌کند. لذا این رویکرد را می‌توان کاملاً در راستای مقابله با تحریم قلمداد کرد.

این محقق و پژوهشگر در ادامه گفت: طراحی شبکه حمایتی صادرات و بین‌المللی شدن شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی هدف از انجام این طرح بود تا به این ترتیب، به شبکه‌سازی صادراتی شرکت‌های دانش بنیان و در نتیجه غلبه بر برخی موانع صادراتی این شرکت‌ها کمک شود.

ذاکری خاطر نشان کرد: این تحقیق می‌تواند علاوه بر ارتقای شناخت بازیگران اصلی صادرات شرکت‌های کوچک و متوسط از ظرفیت‌ها و اثرات شبکه‌سازی صادراتی، به نهاد‌های حمایتی کشور کمک کند تا تلاش‌ها و اقدامات خود را برای بسترسازی و تسهیل این نوع شبکه‌سازی‌ها افزایش دهند. حمایت‌های بنیاد ملی علم ایران هم در انجام طرح اهمیت داشت چرا که حمایت این نهاد از تحقیقاتی که بیشتر از نوع تحقیقات بنیادین و پایه محسوب می‌شود، زمینه ساز پژوهش‌های کاربست محور در گام‌های بعدی می‌شود.