بررسی آثار مهاجرت بر استان یزد/ تمایل زیاد مهاجران به اقامت در شهربادگیر‌ها

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، مهاجرت از جمله موضوعاتی است که ابعاد مختلفی در سطح جامعه و کشور دارد. از این رو یکی از موضوعات مورد علاقه محققان بوده است و بنیاد ملی علم ایران هم همواره، از طرح‌های با این موضوع حمایت کرده است.

«بررسی اثرات مهاجرت بر توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان یزد» عنوان طرح پژوهشی سیدعلیرضا افشانی عضو هیئت‌علمی دانشگاه یزد است که با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسیده است.

افشانی با مدرک دکتری تخصصی علوم اجتماعی - جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران از دانشگاه اصفهان درباره این طرح گفت: مهاجرت عامل تغییرات مهمی در جمعیت مناطق داخلی کشور شده است که علاوه بر تغییرات جمعیتی منشأ تغییرات دیگری نیز است. در گذر زمان، ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی مناطق داخلی هر کشوری در نتیجه مهاجرت‌های داخلی تغییر می‌کند؛ زیرا جریان مهاجرت تنها یک جریان سیستماتیک از جابجایی افراد بین دو منطقه نیست؛ بلکه جابجایی افراد بین دو منطقه با ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی متفاوت است.

وی افزود: شهر‌ها و مناطقی که بیشتر در معرض مهاجرت هستند بیش از دیگر مناطق این تغییرات را تجربه می‌کنند. تأثیر مهاجرت روی خدمات و امکانات اجتماعی مناطق، نرخ جرم و انحراف، جدایی یا تطابق اجتماعی، محیط فیزیکی و توسعه اقتصادی محلی و امکانات بهداشتی و پزشکی از جمله این تغییرات است که در مطالعات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: توجه به مهاجرت برای هر دو منطقه مهاجرفرست و مهاجرپذیر مهم بوده و پیامد‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی متعددی در بر خواهد داشت. روابط موجود در برخی جنبه‌ها چنان عمیق هستند که حتی در صورت بازگشت مهاجران به مبدأ، بازهم تا سالیان طولانی، اثراتی که از خود به جای گذاشته‌اند، از بین نخواهد رفت. ازاین‌رو، مناطق مهاجرپذیر و مهاجرفرست، هیچ‌گاه نسبت به وضعیت پیش از شروع فرایند مهاجرت، یکسان نمی‌ماند.

وی تصریح کرد: در یک نگاه کلی، حضور مهاجرین در هر منطقه‌ توأم با یک‌سری معضلات است که به‌طور خلاصه می‌توان به کاهش ضریب امنیت شغلی نیروی کار داخلی، تغییر فرهنگ کار و اشتغال، افزایش جمعیت شهر و روستا، افزایش میزان جرم و بزهکاری، گسترش فقر و افزایش شکاف طبقاتی، خروج سالانه ارز توسط مهاجرین خارجی، افزایش ازدواج‌های غیررسمی و غیرقانونی مهاجران با مردم بومی منطقه، خرید زمین و مسکن توسط مهاجران، کمبود مسکن و افزایش اجاره‌بها اشاره کرد.

افشانی درباره موضوع طرح توضیح داد: استان یزد، با توجه به جاذبه بازار کاری و رشد اقتصادی بالایی که دارد، یکی از مناطق تجمع مهاجران قانونی و غیرقانونی در کشور به حساب می‌آید. در این میان مهاجران به دلیل دارا بودن ویژگی‌ها و موقعیت خاص خود، اعم از سرمایه انسانی پایین یا عدم برخورداری از حمایت‌های قانونی، به نظر می‌رسد تأثیرات نامناسبی برجای می‌گذارند، چراکه این نوع از مهاجران اغلب غیرماهر بوده و در بازارکار، مسکن و همچنین دریافت کمک‌های مالی و همگانی با کارگران با مهارت پایین بومی رقابت می‌کنند.

وی تأکید کرد: تحلیل اثر جریان‌های مهاجرت‌های بین استانی در روند تحولات و رشد جمعیت استان یزد، شناخت تعاملات و مبادلات مهاجرت استان یزد با سایر استان‌های کشور در سه دهه اخیر از جمله اهداف انجام این طرح بوده است.

افشانی در پایان خاطر نشان کرد: تحلیل الگو‌های جابجایی‌های مهاجرتی در سطح استان یزد به تفکیک شهرستان‌های استان، شناسایی فرصت‌ها و تهدید‌های حضور و هجرت مهاجرین بر یزد در ابعاد اجتماعی و فرهنگی، تهیه برنامه عملیاتی برای اجرای راهبرد‌های پیشنهادشده در برنامه استراتژیک و طراحی فرایند‌ها و ساختار‌های ضروری برای اجرای برنامه عملیاتی مدیریت مهاجرت در استان یزد نیز از دیگر اهداف انجام این طرح بود که محقق شد.