آوازهای بازار گیلان چه پیامی دارند؟

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، موسیقی جزو هنرهایی است که در میان اقشار مختلف جامعه محبوبیت دارد و با بررسی آن می‌توان به فرهنگ یک جامعه پی برد. محققان بررسی روی هنرهایی نظیر موسیقی را نیز در اولویت قرار دادند و بنیاد ملی علم ایران هم از این طرح‌های پژوهشی حمایت می‌کند.

«مطالعه موسیقایی و مردم‌شناختی آوازهای بازار در استان گیلان» عنوان طرح پژوهشی نرگس ذاکر جعفری عضو هیئت‌علمی دانشگاه گیلان است که بنیاد ملی علم ایران هم از این طرح حمایت کرده است.

ذاکرجعفری با مدرک دکتری تخصصی پژوهش هنر از دانشگاه تهران در ابتدا در تعریف فرهنگ گفت: فرهنگ را در حالت کلی می‌توان مجموعه‌ای منسجم و نیز ترکیبی از پدیده‌های انتسابی و اکتسابی در زمینه‌های رفتاری و فکری دانست که در مقاطع زمانی و مکانی مشخص در جامعه‌ای خاص رایج و مورد پذیرش هستند، تعریف کرد. فرهنگ از طریق فرایند اجتماعی کردن، از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابد.

وی در ادامه بیان کرد: بازار نیز به‌عنوان مکانی که پیونددهنده اقشار مختلف اجتماع است از منظرهای گوناگون می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. در استان گیلان به واسطه موقعیت جغرافیایی و عجین بودن زندگی مردم با طبیعت در این خطه، بازارهای محلی در عرضه کالاهایی از جمله فراورده‌های دریایی، محصولات کشاورزی و صنایع دستی، نقش به‌سزایی دارند.

وی ادامه داد: بازار بزرگ شهر رشت با وجود مشاغل زیاد، یکی از زمینه‌هایی است که زبان مخصوص خود را در سطح کاربردی دارد. تنوع شغلی و ارتباط استعاره‌ها و اصطلاحات به‌کاررفته با کسب‌وکار مورد نظر، بیش از آنکه ریشه در زبان روزمره و معمولی داشته باشد، هرچه بیشتر در ساختار داد و ستد، به صورت تخصصی و در قالب پدیده خاصی نمود پیدا کرده است.

این محقق و پژوهشگر افزود: در بازارهایی با این ویژگی‌ها، ایجاز در گفتار، بلاغت‌های زبانی، موسیقایی‌بودن فراخوان‌های فروشندگان به یک سنت فرهنگی خاص تبدیل شده است. حضور موسیقی در یک بستر اجتماعی و اقتصادی، زمینه‌ساز ایجاد کارکردی متفاوت برای این هنر است.

وی در ادامه بیان کرد: از آنجاکه «موسیقی» به‌عنوان یکی از مظاهر مهم فرهنگی و عنصری جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم به شمار می‌آید، حضور آن به واسطه آوازهای کار که هنگام کار در مشاغل مختلف موجود در استان گیلان اجرا می‌شوند، بعد فرهنگی این‌گونه فعالیت‌ها را در این خطه برجسته کرده است.

ذاکرجعفری تصریح کرد: آوازهای کار در گیلان، شامل آوازهای متنوعی همچون آوازهای چوپانی و چاروداری است. موسیقی بازارهای محلی گیلان نیز، گونه‌ای از آوازهای کار در استان گیلان به‌شمار می‌آید که کارکرد خاص به‌عنوان ابزاری برای معرفی، بیان کیفیت کالا و در نهایت فراخواندن مشتری را دارد.

وی اضافه کرد: در این پژوهش تلاش شد تا بر اساس تحقیقی میدانی در «بازارهای محلی استان گیلان»، آوازها و فراخوان‌هایی که توسط فروشنده‌ها هنگام عرضه کالا خوانده میشوند، از جنبه‌های موسیقایی و مردم‌شناسی بررسی شود.

این محقق و پژوهشگر در پایان خاطرنشان کرد: تورم و افزایش قیمت‌ها، در کنار همه‌گیری کرونا باعث شد تا طرح، آسیب ببیند ولی توانستیم با وجود همه مشکلات طرح را به نتیجه برسانیم.