تصحیح نسخه خطی مولودنامه پیامبر (ص)

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، «دیجیتایز‌سازی و تصحیح و تعلیق نسخه خطی مولودنامه حضرت محمد (ص) بر اساس منابع مکتوب و شفاهی محلی در خطه شمالی خلیج فارس» عنوان طرح پژوهشی حسین مهتدی است که با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسیده است.

مهتدی با مدرک دکتری تخصصی زبان و ادبیات عربی از دانشگاه تهران درباره این طرح توضیح داد: ایرانیان از همان نخستین روز‌های ورود اسلام به ایران با آغوش باز دین اسلام را پذیرفتند؛ به‌همین‌خاطر ذکر و یاد پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) همواره مورد توجه آنان بوده است. مردم استان بوشهر نیز به دلیل عشق و علاقه وافری همواره نسبت به اهل بیت داشته‌اند و برای ولادت آن بزرگوران مراسمی تحت عنوان مولودی‌خوانی برگزار می‌کنند.

وی افزود: یکی از این مراسم‌ها سنت مولودی‌خوانی پیامبر اکرم (ص) است. مردم استان بوشهر برای این کار فرهنگی، منابع علمی آن را نیز فراهم کرده‌اند و سنت‌مولودی‌خوانی به بخشی از آداب و رسوم این منطقه تبدیل شده است.

این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: همچنین آنچه اکنون به عنوان هفته وحدت نامیده شده است در گذشته در این منطقه با خواندن این مولودنامه در مدت یک هفته مورد توجه بوده است. با توجه به اینکه این مولودنامه به‌صورت نسخه خطی و به‌عنوان موقوفه در حسینیه‌های استان بوشهر نگهداری می‌شود به‌علت قدمتی که این نسخ خطی دارند قسمت‌هایی از آن‌ها در معرض نابودی است همچنین دارای ابهامات و پیچیدگی‌هایی است که قرائت آن برای نسل جدید مشکل است.

وی ادامه داد: به‌همین منظور و برای حفظ میراث فرهنگی این استان و انتقال آن به نسل‌های آینده، شایسته است ضمن تبیین کیفیت سنت مولودی‌خوانی و ابعاد مختلف آن در استان بوشهر مولودنامه پیامبر اکرم(ص)نیز تصحیح شود تا گذشت سال‌ها نتواند باعث به تحریف کشیدن این سنت و آداب و رسوم بومی این منطقه شود.

مهتدی اضافه کرد: این طرح ضمن مستندسازی فرهنگی و آیینی مردم این منطقه به حفظ میراث هویتی آنان نیز کمک می‌کند.

وی ادامه داد: از دیگر دلایل انجام این طرح این است که نسخه‌های مولودنامه پیامبر اکرم (ص) از گذشته تاکنون در استان بوشهر به‌عنوان موقوفه در حسینیه‌های این استان نگهداری می‌شود و نسل به نسل منتقل شده تا به دست ما رسیده است. متأسفانه این نسخه‌های خطی به علت قدمت حدود ۱۵۵ سال و عدم شرایط مناسب نگهداری در معرض نابودی است.

این محقق و پژوهشگر تأکید کرد: از طرف دیگر از آنجا که این نسخ خطی مربوط به ۱۵۵ سال قبل است و یک نثر فنی محسوب می‌شود؛ نسل جدید به سختی قادر به خواندن آن هستند؛ به‌همین‌خاطر بیم آن می‌رود که به مرور از خواندن این مولودنامه فاصله گرفته و در نتیجه این سنت حسنه که یک کار ارزشمند فرهنگی و بخشی از آداب و رسوم این منطقه است به دست فراموشی سپرده شود.

مهتدی ادامه داد: برخی افراد ناآشنا با رونویسی از این نسخ خطی، اشتباهات فراوانی را در نوشته‌های خود وارد کرده‌اند؛ به همین خاطر ایجاب می‌کند تا برای حفظ این اثر با ارزش، اقدام به تصحیح و تعلیق آن‌ها شود تا ضمن تبیین پیچیدگی‌ها و ابهامات این نسخ خطی از فراموش شدن فرهنگ بومی و عادات و رسوم مردم این منطقه که سالیان دراز نسل به نسل منتقل شده است جلوگیری شود.

مهتدی افزود: ازجمله این نسخه‌های خطی کتاب مولودالنبی تحریر و ترجمه محمدباقر خشتی متوفی قرن ۱۳ است که از نمونه‌های مهم در زمینه ادبیات آیینی به‌شمار می‌آید. این اثر در یک مقدمه و شش باب به بررسی وصف نور پیامبر (ص) قبل از تولد و بررسی زندگی‌ ایشان بعد از تولد تا زمان ازدواج‌ ایشان با حضرت خدیجه می‌پردازد.

وی تصریح کرد: بی‌تردید تحقیق پیرامون شخصیت پیامبر اکرم (ص)، مایه کشف اندکی از ابعاد شخصیت وی خواهد شد و بیانی برای اظهار عجز از تبیین دریای فضائل و خصائص آن ختم نبوت است. اهمیت این کتاب در نقل وقایع زندگی پیامبر اکرم (ص) با استناد به روایات متعدد از راویان ثقه است؛ همچنین اشعاری که مترجم در بیان خصال پیامبر (ص) سروده است بر شیوایی و جذابیت این کتاب افزوده است. تصحیح این اثر اهمیت فراوانی در آشنایی بهتر ادب فارسی دارد.

وی در پایان خاطر نشان کرد: این طرح ضمن مستندسازی فرهنگی و آیینی مردم این منطقه به حفظ میراث هویتی آنان نیز کمک می‌کند. از دستاورد‌های این پژوهش چاپ یک مقاله در نشریه فنون ادبی دانشگاه اصفهان و انتشار یک کتاب از سوی نشر ۱۰۰برگ است.