بررسی و طبقه‌بندی گیاهان کاربردی ناشناخته در ایران

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، گیاهان جز جدانشدنی کره زمین و از جمله مواد مهم مغذی برای انسان به‌شمار می‌روند. به همین دلیل، تحقیقات گیاه‌شناسی به صورت گسترده در حال انجام است و بنیاد ملی علم ایران هم از طرح‌های با این موضوع و مضمون حمایت می‌کند.

«فیلوژنی و فیلوجغرافی جنس Veronica زیرجنس Pentasepalae» عنوان طرحی است که مسلم دوست‌محمدی در قالب رساله دکتری با راهنمایی فیروزه بردبار و حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.

دوست محمدی با مدرک دکتری تخصصی زیست‌شناسی سیستماتیک گیاهی از دانشگاه باهنر کرمان درباره این طرح گفت: سیزاب، جنسی پرگونه از تیره بارهنگ است که حدود ۲۵۰ گونه علفی یک‌ساله و چندساله در نیمکره شمالی و ۱۸۰ گونه درختچه‌ای در نیمکره جنوبی از آن کشف شده است. گونه‌های نزدیک به گونه موردنظر در این تحقیق در ترکیه، ارمنستان، گرجستان، سوریه، اردن و غرب ایران وجود دارند.

وی ادامه داد: در بخش اول این تحقیق، آنالیزهای فیلوژنتیک گونه‌های موجود در ایران به اضافه گونه‌های موجود در قفقاز، ترکیه و اروپا با استفاده از مارکرهای مولکولی انجام شد تا روابط خویشاوندی بین گونه‌ها در کل زیرجنس مشخص شود اما در بخش دوم این طرح پژوهشی، گونه V. orientalis و گونه‌های نزدیک به آن در غرب ایران مطالعه شد تا مرز دقیق بین گونه‌ها تعیین و روابط خویشاوندی آن‌ها مشخص شود.

این محقق و پژوهشگر در ادامه گفت: جنس سیزاب در ایران بسیار ناشناخته است و کاربرد این جنس در زندگی روزمره مانند استفاده دارویی، زینتی و غیره تاکنون به شکل جدی دنبال نشده است. همچنین بسیاری از گونه‌های آن از نظر ریخت‌شناسی، ریزریخت‌شناسی، سیتولوژی و گرده‌شناسی مورد مطالعه قرار نگرفته بودند و روابط فیلوژنتیکی بین گونه‌ها نیز نامعلوم بود. در این تحقیق سعی شد تا با تمرکز بر گونه‌های ایرانی به مطالعه فیلوجغرافیایی و تعیین روابط فیلوژنتیک گونه‌ها، محدوده جغرافیایی گونه‌های اجدادی و مسیر مهاجرت آن‌ها پرداخته شود.

دوست محمدی در پایان خاطر نشان کرد: یکی از مشکلات اساسی در همه پروژه‌های گیاه شناسی، نمونه‌برداری است. از آنجا که این تحقیق، فقط محدود به ایران نبود و نمونه‌برداری از خارج از کشور هم باید انجام می‌شد، توانستیم با مشارکت همکار خارجی بخش مهمی از مشکلات نمونه‌برداری را مرتفع کنیم و البته من نیز در دوره فرصت مطالعاتی، نمونه‌های لازم را از کشور آلمان جمع آوری کردم.