یک قدم نزدیکتر به تولید چمن‌های مقاوم به خشکی در ایران

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، مشکلات پوشش گیاهی و محیط‌زیست همواره از دغدغه‌های محققان بوده است و طرح‌های مختلفی در این زمینه به بنیاد ملی علم ایران نیز ارسال شده است. بر همین اساس، بنیاد ملی علم ایران هم از طرح‌های دارای اولویت در این زمینه، حمایت کرده است.

«مطالعه ژنتیکی ویژگی‌های مرتبط با دیرزیستی، برگشت‌پذیری پس از خشکی و خواب تابستانه در فسکیوی بلند» یکی از همین طرح‌هاست که محمد هادی طالب صغادی در قالب رساله دکتری و با راهنمایی محمدمهدی مجیدی در بنیاد ملی علم ایران به ثبت رسانده و از حمایت‌های این نهاد در انجام طرح استفاده کرده است.

طالب صغادی که مدرک دکتری تخصصی خود را در رشته زراعت و اصلاح نباتات - اصلاح نباتات - ژنتیک بیومتری دانشگاه صنعتی اصفهان دریافت کرده است، درباره علت انجام این طرح گفت: ایران به دلیل تغییرات اقلیم و روند گرم‌شدن کلی زمین، نسبت به سال‌های گذشته، بیشتر دچار خشکسالی‌های پیاپی می‌شود و پوشش‌های گیاهی قدیمی به دلیل گرم‌شدن آب و هوا و کمبود منابع آبی دیگر توانایی پاسخ‌گویی به نیازهای مختلف را ندارند. بنابراین نیاز به اصلاح ارقام جدیدی است که در عین گرم‌شدن هوا و خشکسالی‌های پیش‌رو بتوانند عملکرد خود را حفظ کرده و دارای کارایی بالاتری نسبت به ارقام قبلی باشند.

وی ادامه داد: امروزه استفاده از گیاهانی که در عین مقاومت به انواع تنش‌ها دارای کاربردهای گوناگونی باشند در دنیا بسیار رواج یافته است. به همین منظور اصلاح گیاهان علوفه‌ای-چمنی که دارای کاربردهای وسیعی نظیر سازگاری با دامنه وسیعی از شرایط آب و هوا و خاک، عملکرد خوب علوفه، سهولت در استفاده از علوفه، فصل طولانی چرا، زیباسازی فضاهای شهری، تحمل خشکی، مقاومت در برابر بسیاری از بیماری‌ها و از جمله حشرات مضر، تولید بذر مطلوب و حفاظت از خاک بسیار ضروری است.

این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: با استفاده از روش‌های اصلاح نباتات در این گیاهان می‌توان ارقامی را تولید کرد که بسیاری از نیازهای امروز ایران را برطرف کند. یکی از گراس‌هایی که قابلیت زیادی برای اصلاح دارد گیاه فستوکاست که در عین حفظ عملکرد بالا در تمام سال برای چرای دام، زیباسازی فضاهای شهری و حفظ پوشش گیاهی مراتع بسیار کاربردی است. باوجود اینکه، این گیاه بومی و سازگار با شرایط آب و هوایی ایران بوده ولی تاکنون کارهای اصلاحی و ژنتیکی در این گیاه صورت نگرفته است.

وی تصریح کرد: همچنین به دلیل آنکه بذور چمن برای زیباسازی فضاهای شهری از خارج از کشور تهیه می‌شود؛ می‌توان با اصلاح این گیاه هزینه‌های سرسام‌آور برای تهیه آن در داخل کشور را کاهش داده و حتی اقدام به صادرات آن به کشورهای مشابه با آب و هوای ایران هم کرد. همچنین این گیاه دارای قابلیت پوشش‌دهی بسیار عالی برای مراتع ضعیف، خشک و حتی رو به تخریب کشورمان را دارد.

طالب صغادی در ادامه بیان کرد: با استفاده از نتایج این تحقیق، ارقامی شناسایی و معرفی شد که دارای قابلیت تحمل تنش خشکی بالایی هستند و ارقام علوفه‌ای شناسایی شده، مناسب برای کشت و تولید علوفه هستند و می‌توان از این گیاه تا هفت‌سال علوفه در سه کشت برداشت کرد. همچنین می‌توان از ارقام مقاوم این گیاه برای کشت در مراتع گیاهی هم استفاده کرد.

وی در پایان خاطر نشان کرد: یکی از محاسن انجام این طرح، این بود که داده‌ها و ارقام از قبل تهیه شده بود که تا حد زیادی به پیشبرد اهداف طرح کمک کرد اما مشقت‌ها و سختی‌های انجام کار میدانی همچنان وجود داشت و فرایند آزمایش را سخت می‌کرد با این حال به نتایج جالبی در این تحقیقات دست یافتیم و چمن‌هایی را پیدا کردیم که مقاوم به خشکی بوده و عملکرد علوفه‌ای نیز داشتند.