علوم پایه و زیستی، زیر بنای سایر علوم کاربردی/ کمیته تخصصی، به دنبال هموار کردن مسیر محققان

در ابتدای گفت‌وگو خودتان را معرفی کنید و برای مخاطبان توضیح دهید که از چه سالی با صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور همکاری می‌کنید؟

رحیمیان: مریم رحیمیان هستم. فوق‌لیسانس رشته زیست‌شناسی علوم گیاهی از دانشگاه اصفهان و از سال ۸۳ نیز با صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور همکاری دارم.

در سال‌های ابتدایی فعالیتم در کمیته تخصصی همکاری می‌کردم، در آن زمان ساختار سازمانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور به شکل کارگروهی نبود و فقط کمیته تخصصی وجود داشت که همه طرح‌ها در این کمیته بررسی و ارزیابی می‌شد. بعد از شناخته‌شدن بیشتر این نهاد و بالارفتن میزان تمایل همکاری محققان با صندوق و افزایش تعداد طرح‌ها، کارگروه‌ها تشکیل شدند.

تغییرات ساختاری صندوق در گذر زمان

از سال ۸۳ تا ۹۳ در صندوق، به‌عنوان دبیر کمیته تخصصی، دبیر کارگروه کشاورزی و منابع طبیعی، دبیر نظارت و دبیر پسادکتری فعالیت داشته‌ام.

از سال ۹۳ تاکنون نیز به‌عنوان دبیر کارگروه علوم، علوم زیستی فعالیت دارم و از سال گذشته در کنار دبیر کارگروه علوم و علوم زیستی، دبیری کمیته تخصصی را هم برعهده دارم.

در سال‌های ابتدایی صندوق، واحد ارزیابی طرح‌ها شامل مدیر ارزیابی طرح‌ها، دبیر کمیته تخصصی، مسئول امور داوری طرح‌ها و دبیر نظارت بود که به‌مرورزمان این واحد گسترش یافت.

درباره عملکرد کارگروه علوم و علوم زیستی بیشتر توضیح دهید؟

رحیمیان: کارگروه علوم و علوم زیستی طرح‌های زمین‌شناسی، شیمی و زیست‌شناسی را شامل می‌شود. اعضای کارگروه از افراد برجسته در این رشته‌ها هستند.

طرح‌ها پس از ارسال، در کارگروه غربالگری اولیه می‌شوند در مرحله غربالگری بیشتر مواردی نظیر توانمندی مجریان و نوآوری موضوع بررسی می‌شود

درصورتی‌که طرحی در این مرحله پذیرفته شود، به مرحله داوری ارسال می‌شود و داوران که از بانک داوری صندوق انتخاب می‌شوند نقاط قوت و ضعف طرح را بیان می‌کنند.

این کارگروه ۷ نفر عضو دارد که دو نفر در زمینه شیمی، یک نفر بیوشیمی و دو نفر زیست‌شناس و یک زمین‌شناس داریم که با رئیس کارگروه همکاری می‌کنند.

در کدام شاخه از علوم بیشترین ارسال طرح را دارید؟

رحیمیان: در شاخه شیمی بیشترین طرح را داریم؛ چون در مجموع می‌توان گفت محققان شیمی ایران پیشرفت‌های زیادی داشتند و ایران در زمینه شیمی حرف‌ها برای گفتن دارد. همچنین، تعداد فارغ‌التحصیلان شیمی نسبت به سایر رشته‌ها بالاتر است.

شرایط پذیرش مقالات و پروپوزال‌ها را توضیح دهید؟

رحیمیان: مقالاتی که چاپ و نمایه می‌شوند مقالات باکیفیت در حوزه‌های تخصصی هستند و به همین خاطر مقالات منتشر شده ارزش زیادی دارد و کاربردی هم هستند. البته کارگروه ما بیشتر در مرز دانش و بنیادی فعالیت می‌کند؛ ولی همه فناوری‌ها و تحقیقات به قسمت مرز دانش و بنیادی احتیاج دارند. طرح‌هایی در صندوق پذیرفته می‌شود که متقاضی قبلاً در این زمینه فعالیت کرده باشد و مقاله باکیفیت در آن زمینه داشته باشد.

کدام دانشگاه‌ها بیشتر در زمینه ارسال طرح فعال هستند؟

رحیمیان: از اغلب دانشگاه‌های کشور طرح دریافت می‌کنیم؛ ولی بین دانشگاه‌های مختلف، بیشتر دانشگاه‌های تهران طرح ارسال می‌کنند.

همه چیز درباره کمیته تخصصی

درباره فعالیت‌های کمیته تخصصی نیز توضیح دهید؟

رحیمیان: کمیته تخصصی ۷ عضو دارد که دکتر فرهادی، دکتر بهاروند، دکتر آراستی، دکتر افتخاری، دکتر شیخ جباری، دکتر فتوحی و رئیس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور را شامل می‌شود.

کمیته تخصصی، هیئت‌امنا و ریاست صندوق از ارکان این نهاد هستند و در کمیته تخصصی باید خط‌مشی‌ها و سیاست‌های صندوق تعیین شود تا به کارگروه‌ها ابلاغ شود و همچنین، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها در کمیته تصویب می‌شود.

علاوه بر این، تمامی طرح‌های مصوب در کارگروه‌های صندوق، برای اینکه اجرایی شوند باید حتماً تأییدیه کمیته تخصصی را داشته باشند به همین خاطر هر ماه همه طرح‌ها در کمیته تخصصی بررسی تأیید و تصویب می‌شود

اعضای کمیته تخصصی چگونه تعیین می‌شوند؟

رحیمیان: اعضای کمیته تخصصی با پیشنهاد رئیس صندوق و تأیید هیئت‌امنا تعیین می‌شوند. جلسات این کمیته هم به طور منظم در ماه تشکیل می‌شود. پیشنهاد اولویت‌های جدید، دستورالعمل‌ها و ضوابط علمی لازم برای تحقق اهداف و نحوه تدوین گزارش‌های علمی و شیوه نظارت پژوهشی برای ارائه به هیئت‌امنا، تأیید صلاحیت علمی پژوهشگران و فناوران برای بهره‌مندشدن از حمایت‌های صندوق، تصویب و ارزیابی طرح‌های پژوهشی و فناورانه در چارچوب نقشه جامع علمی کشور و در راستای اولویت‌ها، سیاست‌ها و خط‌مشی تعیین شده توسط هیئت‌امنا از فعالیت‌هایی است که برای این کمیته تعریف شده است.

همچنین این کمیته، کارگروه‌های تخصصی برای ارزیابی طرح‌های پیشنهادی و مصوب را تعیین می‌کند و ضوابط موردنیاز برای حمایت از ثبت اختراعات و اکتشافات در داخل و خارج کشور را پیشنهاد می‌دهد.

‌‌‌‌

‌‌‌‌‌‌‌