گفت‌وگو با پژوهشگر شیمی؛
شناخت آنزیم‌های مصنوعی برای درمان بیماری
به گزارش روابط عمومی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور (INSF)،
شیمی از جمله علم‌های پایه‌ای است که منبع و الهام بخش تحقیقات گسترده در رشته‌های مختلف است. صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور در جهت توسعه علوم، تلاش می‌کند تا با حمایت ازطرح‌های تحقیقاتی، رساله‌های دکتری و پسادکتری در حوزه این علم پایه‌ای به پیشرفت و ارتقای سطح پژوهش‌های این حوزه کمک کند.
یکی از این پژوهش ها، طراحی و ساخت متالوآنزیم‌های مصنوعی بر پایه مواد مزومتخلخل سیلیسی است که صدیقه عابدان‌زاده با مدرک تحصیلی دکتری در رشته شیمی معدنی آن را با حمایت بنیاد ملی علم ایران، تصویب و اجرایی کرد.
این محقق که دارای دکتری تخصصی شیمی- شیمی معدنی از دانشگاه صنعتی اصفهان است، در مقطع کارشناسی ارشد هم در همینرشته در دانشگاه شیراز تحصیلات خود را به پایان رسانده است. وی در مقطع لیسانس هم رشته شیمی محض را تحصیل کرده و در دانشگاه شیراز آن را به پایان رساند.
این پژوهش با حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور و در قالب کرسی پژوهشی دکتر علی اکبر موسوی موحدی با عنوان «طراحی و ساخت متالوآنزیم‌های مصنوعی بر پایه مواد مزومتخلخل سیلیسی» به پایان رسید.
یک تعریف ساده از آنزیم‌ها
به گزارش صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران، عابدان زاده در تشریح این طرح گفت: آنزیم‌های طبیعی، بیوکاتالیزورهای ارزشمندی هستند که در تمامی فرآیندهای بیولوژیکی موجود در سیستم‌های حیاتی دخالت دارند و البته به افزایش سرعت واکنش‌های شیمیایی نیز کمک می‌کنند. استفاده از آنزیم‌ها به عنوان بیوکاتالیزورها، مسیر مهمی را در صنایع مختلف نظیر صنایع شیمیایی و داروسازی برای آماده‌سازی محصولات بیوشیمیایی باز کرده است.
وی تصریح کرد: در استفاده عملی از آنزیم‌ها اغلب با مشکلاتی نظیر پایداری دمایی پایین، حساسیت فعالیت کاتالیزوری به شرایط محیطی و هزینه‌های بالا در آماده‌سازی و خالص‌سازی آن‌ها روبه‌رو می‌شویم. به همین دلیل، طراحی آنزیم‌های مصنوعی به عنوان یک زمینه پویا و رو به رشد، توجه گروه‌های تحقیقاتی مختلف را به خود جلب کرده است.
آنزیم‌های طبیعی، منابع الهام بخش پژوهشگران
این پژوهشگر شیمی به اهمیت بررسی درباره آنزیم‌های طبیعی اشاره کرد و ادامه داد: در دهه‌های اخیر، همواره آنزیم‌های طبیعی به عنوان یک منبع ثابت الهام بخش در مسیر ایجاد ساختارهای سنتزی بوده است که می‌توانند عملکرد آنزیمی را تقلید و خواص کاتالیزوری آن‌ها را بهبود ببخشند. به همین دلیل تلاش برای درک و کاربرد نانومواد برای ساخت آنزیم‌های مصنوعی در تشخیص و درمان، هم چنان رو به افزایش است. آنزیم‌های مصنوعی با استفاده از مواد سنتزی برای شبیه‌سازی عملکرد کاتالیزوری آنزیم‌های طبیعی و با هدف تکثیر و مدل‌سازی نقش‌های فیزیکی و شیمیایی آن‌ها ساخته می‌شوند.
عابدان‌زاده درباره علم بیومیمتیک (Biomimetics) علم طراحی با الهام از طبیعت، توضیح داد: بیومیمتیک را می‌توان شاخه‌ای از علم شیمی دانست که در دو دهه گذشته، آغاز به کار کرده است و هدف این شاخه علم، الگوبرداری از طبیعت در راستای حل مشکلات بشر می باشد.
وی خاطرنشان کرد: این شیمی بیومیمتیک پیوند دهنده علم شیمی و زیست‌شناسی است و در طراحی استراتژی‌های نوین شیمیایی، نقش ویژه‌ای دارد.
پژوهشگر شیمی همچنین گفت: ما در این تحقیق به دنبال ساخت متالوآنزیم مصنوعی در راستای بهبود عملکرد آنزیم طبیعی بودیم.
در این راستا، از ترکیبات مزومتخلخل سیلیسی برای تهیه بیوکاتالیزور پایدار و قابل بازیافت استفاده شد. مطالعه عملکرد کاتالیزوری آنزیم‌های مصنوعی در مقایسه با مدل آنزیمی طبیعی نیز در این تحقیق، انجام شد.
عابدان زاده افزود: نانوآنزیم مصنوعی طراحی شده در این پروژه، بر پایه مواد مزومتخلخل سیلیسی است و سطوح داخلی مزومتخلخل‌های سیلیسی به وسیله گروه‌های عاملی آلی معین به صورت هدفمند اصلاح گردیده است.
وی درباره مدت زمان بررسی و انجام این طرح اظهار داشت: انجام این طرح در حدود یک سال به پایان رسید. ولی روند انجام تعهدات به صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور، به علت چاپ مقاله زمان بیشتری طول کشید.
این محقق یادآور شد: گزارش‌های پیشرفت این مقاله در بازه زمانی معین بارگذاری شد و مقالات حاصل از این طرح در مجلات معتبر علمی منتشر گردیده است.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
کانال صندوق در بله: https://ble.ir/insf_pr
کانال صندوق در تلگرام: https://t.me/insf_pr
پیج صندوق در اینستاگرام: https://instagram.com/insf_pr?igshid=Yzg5MTU1MDY
سروش
ایتا