استفاده از مدل سه‌بعدی سرطان پستان در مطالعات ژن‌درمانی، شیمی‌درمانی و درمان ترکیبی

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، محققان همواره به دنبال یافتن روش‌های مختلف درمان سرطان هستند و بنیاد ملی علم ایران هم از طرح های تحقیقاتی در این زمینه حمایت می کند.

«به‌کارگیری مدل سه‌بعدی سرطان پستان در مطالعات ژن‌درمانی، شیمی‌درمانی و درمان ترکیبی» عنوان طرح پژوهشی شیوا اکبری بیرگانی استادیار دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان است که با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.

اکبری با مدرک دکتری تخصصی زیست شناسی سلولی و مولکولی – بیوشیمی از دانشگاه تربیت مدرس درباره این طرح توضیح داد: سرطان بیماری است که با تقسیم بی‌رویه سلول‌ها و خروج آن‌ها از کنترل چرخه‌ سلولی اتفاق می‌افتد. شایع‌ترین سرطان در بین جمعیت زنان در سراسر دنیا، سرطان پستان است. یکی از چالش‌های اصلی در روند درمان این نوع سرطان، مسأله مقاومت دارویی و بازگشت مجدد بیماری است. همین نکته درمان این بیماری را سخت و پرهزینه کرده است. 

وی افزود: امروزه دلیل این مقاومت به روش‌های درمانی مرسوم و بازگشت مجدد بیماری را به وجود گروهی از سلول‌های سرطانی به نام سلول‌های بنیادی سرطانی نسبت می‌دهند. 

این محقق و پژوهشگر به تعریف سلول‌های بنیادی سرطانی پرداخت و گفت: این سلول‌ها، زیرجمعیت کوچکی از سلول‌های سرطانی هستند که قابلیت تجدیدپذیری داشته و پتانسیل تمایزی بالایی دارند. همین امر باعث می‌شود که در محیط‌هایی با سیستم عروقی ضعیف زنده بمانند، بنابراین دسترسی به دارو دشوار شود.

وی اضافه کرد: در این پروژه تلاش کردیم برای مطالعه روش‌های درمانی سرطان پستان، از کشت سه‌بعدی و تولید مدل سرطان پستان بهره ببریم. با توجه به اهمیت مطالعه سرطان و شناسایی روش‌های درمانی جدید، ساخت و استفاده از مدل‌های مطالعاتی مناسب برای بررسی رفتار واقعی‌تر سلول‌های سرطانی در پاسخ به روش‌های درمانی مورد استفاده، یکی از مباحث ضروری در این زمینه محسوب می‌شود. بنابراین در این طرح ضمن استفاده از کشت سه‌بعدی سلول‌های سرطانی، جهت تولید مدل لومینال آ سرطان پستان به مطالعه همزمان ژن‌درمانی، شیمی‌درمانی و هورمون درمانی پرداختیم.

اکبری در ادامه بیان کرد: ازآنجایی‌که کشت سه‌بعدی در شرایط آزمایشگاهی محیط مناسبی را برای مطالعه‌ سلول‌های سرطانی در محیط پیچیده بافتی فراهم می‌کند، هدف ما در این مطالعه، کشت و تولید مدل سه‌بعدی سرطان پستان، بررسی مقاومت دارویی، انتقال ژن خودکشی سلولی و بررسی اثر همزمان ژن‌درمانی و شیمی‌درمانی است. 

وی در پایان خاطر نشان کرد: کشت سه‌بعدی و تولید مدل سرطان پستان نوع لومینال آ به عنوان پلتفرمی برای ارزیابی روش‌های درمانی و بهینه‌سازی آن با بازسازی دقیق‌تر شرایط فیزیولوژیکی طبیعی بدن از جمله نتایجی است که انجام این طرح داشت. همچنین این طرح می‌تواند مقدمه‌ای بر ساخت مدل‌های توموری مشتق شده از سلول‌های بیمار به منظور پزشکی شخص‌محور باشد.