روابط ایران و آشور در تاریخ چگونه رقم خورد؟

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، تاریخ نقش مهمی در مدیریت جامعه دارد و به لحاظ اهمیت بالای آن، بنیاد ملی علم ایران از طرح‌های تحقیقاتی مرتبط با این موضوع حمایت می‌کند.

«بررسی روابط ایران و آشور در هزاره نخست پ. م: سرنخ‌هایی از استقرار یک حاکم آشوری در ماهیدشت بزرگ» عنوان طرح پژوهشی سجاد علی‌بیگی استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه است که با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.

علی‌بیگی با مدرک دکتری تخصصی باستان‌شناسی - پیش از تاریخ از دانشگاه تهران درباره علت انجام این طرح توضیح داد: بررسی مدارک باستان‌شناختی و شواهد تاریخی حاکی از این است که ایران و بین‌النهرین روابط طولانی مدت و ریشه‌داری با هم داشته که شواهد آن به شکل آثار گوناگونی به دست ما رسیده است. در این میان سرزمین‌های واقع در شرق پادشاهی آشور همواره به‌عنوان مناطقی مهم و ارزشمند، به‌ویژه از نظر وجود منابع معدنی برای مردمان میان‌رودان جذاب بوده است. اغلب درگیری‌های تاریخی به علت دست‌یابی به منابع معدنی، اسب و کسب باج و خراج به خاک زاگرس و شمال غرب ایران نیز کشیده شده است.

وی افزود: پادشاهان آشوری همواره با قدرتی که در اختیار داشتند به غرب ایران دست‌درازی کرده و بارها به دژها، قلعه‌ها، شهرها یورش برده و سرزمین‌های آن‌ها را غارت و چپاول نموده‌اند. علاوه بر متون آشوری به‌دست‌آمده از بین‌النهرین، مدارکی در دست است که نشان می‌دهد غرب ایران و به ویژه محدوده زاگرس مرکزی تحت سلطه آشوری‌ها بوده است.

این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: برپایی چندین سنگ یادمان و ایجاد شماری نقش برجسته در محدوده استان‌های کنونی کردستان، کرمانشاه، ایلام و همدان حاکی از لشگرکشی‌های متعدد آشوری‌ها به این نواحی است. در بررسی‌های اخیر، مدارک جدیدی پیدا شد که سرنخ مهمی از یک بنای سبک آشوری در قواخ تپه ماهیدشت در اختیار محققان قرار داده است.

وی تصریح کرد: کمبود مدارک باستان‌شناختی در زاگرس مرکزی وعدم انجام پژوهش‌های متمرکز بر دوره آشور نو باعث شده که به رغم استقرار طولانی مدت آشوری‌ها و ساخت‌وسازهای آن‌ها، نتوانیم رد پایی از استقرار آن‌ها در زاگرس مرکزی پیدا کنیم و این یکی از مشکلات عمدۀ باستان‌شناسی غرب ایران در عصر آهن محسوب می‌شود.

علی‌بیگی ادامه داد: هدف اصلی از انجام این پژوهش کسب آگاهی در خصوص ماهیت محوطه آشوری مدفون در قواخ تپه کرمانشاه است تا بتوان بر اساس آن به بازسازی روابط فرهنگی، سیاسی و اقتصادی میان ایران و آشور دست زد. با این بررسی و مطالعه می‌توان آثار تاریخی مکشوفه در محوطه را بستر تاریخی و جغرافیایی خود مورد ارزیابی قرار داد.

وی تصریح کرد: اطلاعات حاصل از این تحقیق می‌تواند در درجۀ نخست مورد توجه باستان‌شناسان و مورخین قرار گیرد اما برای بررسی بخشی از تاریخ ارتباطات فرهنگی، اقتصادی، سیاسی ایران و بین‌النهرین نیز مفید و کارساز است.