ارائه طرح مناسب برای جنگلداری توسط محققان

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، جنگل‌ها به‌عنوان یکی از مخازن و گنجینه‌های زمین، همواره مورد توجه اقشار مختلف جامعه از جمله محققان بوده است. بنیاد ملی علم ایران هم به سبب اهمیت موضوع، از طرح‌های تحقیقاتی مرتبط با این حوزه حمایت کرده است.

«تهیه طرح جنگلداری چندمنظوره با رویکرد حفاظتی، توسعه توریسم و ارزیابی اثرات جنگل‌کاری بر خاک و پوشش گیاهی در جنگل‌های سرخ گز و گز گل کوچک شهرستان‌های ورامین و پیشوا» عنوان طرح پژوهشی محمود بیات عضو هیئت‌علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور است که با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.

بیات که مدرک دوره کارشناسی تا دکتری تخصصی خود را در رشته مهندسی منابع طبیعی - جنگلداری از دانشگاه تهران دریافت کرده است، درباره این طرح توضیح داد: جنگل‌های ایرانی- تورانی جایگاه ویژه‌ای در توسعه اقتصادی و اکولوژیکی کشور دارند و تضمین‌کننده بقا و پایداری آب و خاک کشور هستند. وی به تعریف گردشگری طبیعت پرداخت و گفت: گردشگری طبیعت به نوعی از انواع جهانگردی یا گردشگری اطلاق می‌شود که در آن طبیعت و محیط زیست برای گردشگر مقدم بر هرچیز دیگری است. از طرفی امروزه مشخص شده است که گردشگری طبیعت مهم‌ترین منبع کسب درآمد برای حفاظت از تنوع طبیعی محسوب می‌شود.

این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: جنگل‌های نیمه‌انبوه تا تنک جنگل‌های ایرانی تورانی به‌دلیل آنکه بسیاری از تفرجگاه‌های طبیعی نظیر کوه، دره، رودخانه، آبشار، غار، دریاچه، چشمه، حیات وحش و پوشش گیاهی را در خود جای داده‌اند، اگر فرایند شناسایی و ناحیه‌بندی گردشگری طبیعی برای آن‌ها انجام شود، می‌توان برنامه‌ریزی بهینه‌ای برای استفاده از آن‌ها اعمال کرد.

وی اضافه کرد: هدف اصلی طرح‌های جنگلداری در این جنگل‌ها، بررسی موضوعات اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی است و برای مدیریت صحیح این جنگل‌ها ضرورت دارد، طرح جامع و پویای جنگلداری چندمنظوره که پاسخگوی نیروهای پیشران باشد طراحی شود. به دلیل شرایط خاص اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جنگل‌های ایرانی تورانی، آسیب‌های شدیدی به این جنگل‌ها وارد شده است. مدیریت علمی در قالب طرح‌های جنگلداری در جنگل‌های ایرانی تورانی در چند دهه اخیر شروع شده و طرح‌های متعددی در این جنگل‌ها اجرا شده است. برای تحقق اهداف طرح‌های جنگلداری، باید جنگلداری مشارکتی و اجتماعی به‌کار گرفته شود. هدفی که این طرح در بلند مدت دنبال می‌کند علاوه بر حفاظت از جنگل‌ها، سوق دادن این جنگل‌ها با اجرای عملیات‌های پیش‌بینی شده در طرح به سمت پایداری جنگل و ایجاد جنگل متراکم و انبوه است.

بیات تصریح کرد: به‌طور کلی هدف اصلی از اجرای طرح‌های مدیریت منابع جنگلی و طرح‌های جنگلداری چندمنظوره در استان تهران و شهرستان‌های ورامین و پیشوا حفاظت و احیاء جنگل‌ها، ارزیابی اثر جنگل‌کاری گز بر روی پوشش گیاهی همراه و خاک و در نهایت مشخص کردن مناطق مستعد گسترش اکوتوریسم بوده‌است. این امر با تهیه نقشه‌های شکل زمین و تلفیق آن‌ها با نقشه‌های پوشش گیاهی و تیپ خاک حاصل از کارهای میدانی و عرصه‌ای به دست آمد.

وی تأکید کرد: اهداف این طرح بلند مدت بوده و نیازمند اعتبار زیادی است و لازم است از طریق ارگان‌های مرتبط، اعتبار مورد نیاز تخصیص پیدا کند.

این محقق و پژوهشگر در پایان خاطرنشان کرد: نبود بودجه، هزینه زیاد انجام مأموریت در مناطق محروم، گرمای بیش از حد هوا، فعالیت‌های تحقیقاتی از جمله داده‌برداری خام را دشوار کرده بود. با این وجود توانستم این طرح را به نتیجه مطلوب برسانم.