پیش‌بینی وضعیت دستیابی زیستی فلزات سنگین

به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، «مدلسازی دستیابی زیستی فلزات سنگین و تثبیت آن‌ها با استفاده از بیوچار در خاک (مطالعه موردی شهر اراک)» عنوان رساله دکتری فوزیه بیگ محمدی است که با راهنمایی عیسی سلگی و حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.

بیگ محمدی با مدرک دکتری تخصصی آلودگی‌های محیط زیست از دانشگاه ملایر درباره طرح توضیح داد: خاک در خدمت بسیاری از عملکرد‌های اساسی در محیط طبیعی است؛ نیاز‌های اساسی جامعه بشری را برآورده می‌کند و در اکوسیستم خشکی، چهارراه بوم‌شناسی بسیار مهمی است که طیف وسیعی از فعل و انفعالات بین فاز‌های جامد، مایعات، گاز‌ها و موجودات زنده در آن اتفاق می‌افتد. وی افزود: همچنین مخزنی بزرگ برای آلاینده‌ها است زیرا دارای توانایی اتصال به مواد شیمیایی گوناگون است. این در حالی است که تخریب خاک چه به واسطه فعالیت‌های بشر یا فرآیند‌های طبیعی اگرچه پروسه‌ای به نسبت آهسته است اما اثرات آن در دراز مدت و اغلب در مقیاس طول عمر بشر، غیر قابل برگشت است.

این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: مطالعاتی که در زمینه ارتباط فلزات سنگین و خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک انجام شده است بیشتر ارتباط مقادیر کل فلزات سنگین را با خصوصیات خاک بررسی کردند. پژوهش‌های صورت گرفته در اکثر موارد به بررسی عوامل مؤثر اکتفا کردند و مطالعات اندکی به ارائه مدل و پیش‌بینی دستیابی زیستی فلزات سنگین در خاک پرداخته‌اند.

وی ادامه داد: در این پژوهش ضمن تعیین مهم‌ترین پارامتر‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک در دستیابی زیستی فلزات سنگین و پیش‌بینی آن با استفاده از روش رگرسیون خطی و مدل‌های یادگیری ماشین به بررسی اثر بیوچار بر ثبیت فلزات سنگین در خاک پرداخته می‌شود. به‌طوری که با اندازه‌گیری برخی از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بتوان وضعیت دستیابی زیستی فلزات سنگین را مشخص کرد و با استفاده از بیوچار فلزات سنگین را تثبیت کرد.

این محقق و پژوهشگر گفت: به‌طور کلی در این پژوهش در هر کدام از بخش‌های مدلسازی و تثبیت جزء محدود مطالعات صورت گرفته در کشور ایران است.

وی در پایان خاطر نشان کرد: با استفاده از مدل ارائه شده مربوط به ارتباط بین خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک با شکل‌های شیمیایی فلزات سنگین و میزان دستیابی زیستی آن‌ها می‌توان با اندازه‌گیری برخی از خصوصیات خاک وضعیت دستیابی زیستی فلزات سنگین در خاک را پیش‌بینی کرد.